اوراق مرابحه یکی از ابزارهای مالی اسلامی است که در بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود. این اوراق مبتنی بر قرارداد مرابحه است و به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد با تامین مالی خرید کالاها و خدمات، به سود مشخصی دست یابند. این اوراق معمولا با هدف تامین سرمایه و با رعایت اصول و قوانین اسلامی به کار می‌روند، نرخ بهره در آن‌ها لحاظ نمی‌شود و سود به دست آمده بر اساس توافق از پیش تعیین شده بین خریدار و فروشنده است.
بازار سرمایه، بستری مطمئن و شفاف برای عرضه انواع اوراق بهادار است و اوراق صکوک یا اوراق مرابحه، ابزاری مناسب برای سرمایه‌گذاری حلال و مطابق با اصول شریعت در آن به شمار می‌رود. در ادامه این مطلب با اوراق مرابحه، انواع و سازوکار آن آشنا خواهید شد.
اوراق صکوک چیست؟
اوراق صکوک یکی از ابزارهایی است که برای تامین مالی در چارچوب قوانین اسلامی استفاده می‌شود. در فقه اسلامی، این عبارت معمولا برای انواع سفته، سند و حواله‌های مالی به کار می‌رود که به دلیل حرام بودن ربا در قوانین اسلامی، بهره‌ای ندارند. در واقع، ناشر اوراق صکوک مبلغ مورد نظر خود را مطابق با ارزش اسمی قرض می‌کند. این مبلغ، در سررسیدی مشخص به دارندگان اوراق صکوک پرداخت می‌شود.
انواع اوراق مرابحه که هریک کاربرد مشخصی دارند، عبارتند از:
- اوراق صکوک وقفی
- اوراق صکوک اجاره
- اوراق صکوک مرابحه
- اوراق صکوک سلف
اوراق صکوک مرابحه چیست؟
اوراق مرابحه نوعی اوراق بهادار است که دارندگان آن به صورت مشاع، صاحب دارایی یا دینی هستند که براساس قرارداد مرابحه صورت گرفته است. این اوراق زیرمجموعه‌ای از اوراق صکوک هستند که در بازار ثانویه معامله می‌شوند و بازدهی ثابتی دارند. در فرایند قرارداد مرابحه، فروشنده مبلغ تمام‌شده کالا را با در نظر گرفتن هزینه‌های نگهداری و حمل و نقل، به اطلاع خریدار می‌رساند و برای دریافت سود نیز درخواست مبلغ اضافی می‌کند. به عنوان مثال، فروشنده می‌گوید که قیمت تمام‌شده محصول من ۵۰ هزار تومان است و من این محصول را با قیمت ۶۰ هزار تومان در اختیار شما قرار خواهم داد. در این بین شخص خریدار می‌تواند مبلغ معامله را به صورت نقد یا اقساط به فروشنده پرداخت کند. در صورت واریز وجه به صورت اقساط، طبیعتا سود بیشتری برای فروشنده در نظر گرفته می‌شود.
نکته مهم در معامله اوراق مرابحه آن است که خریدار باید از قیمت اصلی کالا و نرخ سود آن در زمان معامله اطلاع داشته باشد. اگر فروشنده اطلاعات اشتباه ارائه کند، خریدار می‌تواند طبق اصل خیار فسخ، قرارداد موجود را فسخ کند.
شرایط اوراق مرابحه
اوراق مرابحه نوعی ابزار مالی اسلامی است که براساس قرارداد مرابحه بین سرمایه‌گذاران و یک نهاد مالی یا شرکتی که به تامین مالی نیاز دارد، صادر می‌شود. برخی از شرایط کلی اوراق مرابحه عبارتند از:
- مبتنی بر قرارداد مرابحه: قرارداد مرابحه به معنای خرید کالا توسط نهاد صادرکننده (ناشر) اوراق و فروش آن با قیمت بالاتر به مشتری (سرمایه‌گذار) است. سود حاصل از این فروش به عنوان سود اوراق به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود.
- دوره بازپرداخت: اوراق مرابحه معمولا دارای یک دوره بازپرداخت مشخص هستند. در این مدت، سرمایه‌گذار اصل سرمایه و سود خود را به تدریج یا به صورت یکجا در پایان دوره دریافت می‌کند.
- ضمانت: برخی از اوراق مرابحه ممکن است توسط دولت یا یک نهاد معتبر تضمین شوند که ریسک سرمایه‌گذاری را برای سرمایه‌گذاران کاهش می‌دهد.
- نرخ سود ثابت: سود اوراق مرابحه معمولا به صورت درصدی از قیمت خرید کالا و به صورت ثابت تعیین می‌شود. این نرخ سود در ابتدای قرارداد مشخص می‌شود و در طول دوره تغییر نمی‌کند.
- شفافیت: در اطلاعیه اوراق مرابحه، قیمت خرید و فروش کالا، سود و همه جوانب قرارداد به طور شفاف و دقیق مشخص می‌شود.
- ربا نبودن: به دلیل تطابق با اصول شریعت اسلامی، اوراق مرابحه از هرگونه ربا (بهره) پرهیز می‌کند و سود حاصل از آن صرفا از تفاوت قیمت خرید و فروش کالا حاصل می‌شود.
- قابلیت معامله: برخی از اوراق مرابحه در بازارهای ثانویه معامله می‌شوند، به این معنا که سرمایه‌گذاران می‌توانند این اوراق را قبل از سررسید به دیگران بفروشند.
این شرایط به ایجاد یک ابزار مالی اسلامی که با اصول اسلامی سازگار است، کمک می‌کند و باعث تامین مالی پروژه‌ها و نیازهای اقتصادی، بدون استفاده از بهره‌های ربوی می‌شود.
انواع صکوک مرابحه
در بعضی از کشورهای اسلامی، اوراق مرابحه یا اوراق بهادار اسلامی را تحت عنوان اوراق قرضه می‌فروشند تا معاملات مدنظر در چارچوب قوانین اسلامی صورت گیرد. این کار به اشکال مختلفی انجام می‌شود، از جمله:
۱- اوراق مرابحه تامین مالی
از آنجایی که اوراق مرابحه معمولا برای تامین منابع مالی استفاده می‌شوند، ممکن است برخی دولت‌ها در کشورهای اسلامی، برای خرید مایحتاج خود یا احداث و پیش‌برد پروژه‌ها، به منابع مالی نیاز داشته باشند. این کشورها می‌توانند از اوراق مرابحه برای پوشش هزینه‌های مالی خود استفاده کنند.
در این فرایند، سازمان مذکور موسسه‌ای را به عنوان واسطه انتخاب یا تاسیس می‌کند. این شرکت وظیفه دارد اوراق را به اندازه سرمایه مورد نیاز دولت منتشر کند و بفروشد. شرکت واسطه مایحتاج سازمان مورد نظر را به صورت نقدی خریداری می‌کند و تحت عنوان دارندگان اوراق، با لحاظ کردن مبلغی جزئی به عنوان سود به قیمت محصول، آن را به شکل اقساط می‌فروشد. در ادامه، سازمان باید در سررسیدهای مشخص‌شده، این اقساط را از طریق شرکت تاسیس‌شده به دارندگان اوراق پرداخت کند.
۲- اوراق مرابحه تامین نقدینگی
اوراق مرابحه تامین نقدینگی، برای تامین مالی منتشر می‌شوند و به فروش می‌رسند. در این روش، یک شرکت واسطه وجود دارد که منابع نقدی را با به فروش رساندن اوراق به مردم، دریافت و آن را به سازمان دولتی مد نظر ارائه می‌کند. این شرکت، صاحب بخشی از دارایی‌های سازمان می‌شود. به عبارت دیگر می‌توان گفت سازمان دولتی، بخشی از اموال خود را به فروش می‌رساند و هزینه حاصل از آن را به‌صورت وجه نقد دریافت می‌کند. در نهایت همان اموال را دوباره به شکل نسیه و با پرداخت مبلغ اضافه‌ای به عنوان سود، بازخرید خواهد کرد.
برای درک بهتر این مورد به مثال زیر توجه کنید:
کارخانه‌ای را در نظر بگیرید که نیاز به تامین ۵ میلیارد تومان نقدینگی دارد. شرکت واسطی تاسیس یا انتخاب می‌شود و امور فروش اوراق مرابحه را بر عهده می‌گیرد. این شرکت اوراق را به مردم می‌فروشد و پول حاصل از آن را جمع‌آوری می‌کند. سپس این پول را در اختیار کارخانه می‌گذارد و دستگاهی به این ارزش را به وکالت از صاحبان موسسه به مبلغ ۵ میلیارد تومان خریداری می‌کند. مجددا همان دستگاه را به ارزش ۶ میلیارد تومان به صورت اقساط به موسسه می‌فروشد. در این مدت کارخانه حق استفاده از دستگاه را خواهد داشت، فقط مالکیت آن برای شرکت واسطه است. بعد از بازخرید دستگاه، مالکیت آن به موسسه منتقل خواهد شد.
۳- اوراق مرابحه تامین سرمایه شرکت‌های تجاری
در این روش، یک شرکت به عنوان تامین‌کننده سرمایه، فعالیت خود را شروع می‌کند و با فروش اوراق مرابحه به مردم، منابع مالی جمع‌آوری‌شده را برای خرید موارد مورد نیاز سازمان خرج می‌کند. سپس این کالاها را به شکل اقساط به سازمان می‌فروشد و طبیعتا مبلغی را به عنوان سود به قیمت اصلی کالاها اضافه می‌کند. سازمان مد نظر موظف است در سررسیدهای زمانی مشخص‌شده، مبالغ تعیین‌شده را واریز کند. شرکت واسطه هم با کسر کارمزد خود، سود حاصل از آن را به دارندگان اوراق می‌رساند.
۴- اوراق مرابحه رهنی
برای درک سازوکار اوراق مرابحه رهنی، یک موسسه مالی را در نظر بگیرید که تسهیلات مالی را به شکل اقساط به سازمان‌هایی که منابع مالی نیاز دارند، ارائه می‌کند. این سازمان‌ها در آینده سرمایه مذکور را به شکل اقساط و با احتساب سود به موسسه مالی پس خواهند داد. برای این کار، شرکت واسطی تاسیس یا انتخاب می‌شود که وظیفه دارد اوراق مرابحه را منتشر و منابع مالی مورد نیاز را کسب کند؛ نیاز سازمان در ازای فروش این اوراق رفع می‌شود و دارندگان اوراق هم در تاریخ سررسید به پول و سود خود دست خواهند یافت.
نمونه انتشار اوراق مرابحه در بورس ایران
در تصویر زیر، نمونه‌ای از اطلاعیه پذیره‌نویسی اوراق مرابحه شرکت پدیده شیمی قرن را مشاهده می‌کنید. همه اطلاعات مورد نیاز خریداران این اوراق، در اطلاعیه پذیره‌نویسی آن ذکر شده است. این اطلاعیه‌ها را می‌توانید در وب‌سایت فرابورس ایران به آدرس www.ifb.ir مشاهده کنید.
برای خرید و فروش این اوراق می‌توانید به سامانه معاملاتی آساتریدر مراجعه و کلمه «مرابحه» را جستجو کنید، سپس به اوراق مورد نظر خود دسترسی پیدا خواهید کرد.
ارکان حقیقی و حقوقی در اوراق مرابحه
اوراق مرابحه از ارکان حقیقی و حقوقی متعددی تشکیل شده است، از جمله:
- بانی (Originator): شخص حقیقی یا حقوقی می‌تواند به عنوان بانی اوراق مرابحه شناخته شود و با هدف تامین مالی آن را منتشر کند.
- ناشر (SPV): ناشر اوراق مرابحه، واسطه‌ای است که برای انتقال دارایی بین سرمایه‌گذار و بانی، انتخاب یا تاسیس می‌شود. ناشر یک شخص حقوقی به شمار می‌رود که وظیفه انتشار اوراق مرابحه را بر عهده دارد.
- سرمایه‌گذاران (Investors): هر شخص حقیقی یا حقوقی که اوراق مرابحه منتشر شده را می‌خرد، به عنوان سرمایه‌گذار آن شناخته می‌شود.
- امین (Trustee): امین در معاملات اوراق مرابحه، فردی حقوقی است که نمایندگی سرمایه‌گذاران در نظارت را بر عهده دارد.
- شرکت تامین سرمایه (The Investment Co): این شرکت به‌عنوان واسطه میان ناشر و سرمایه‌گذار فعالیت می‌کند.
- عامل (The Agent): عامل در این معامله، بانک یا موسسه مالی اعتباری است که ناشر اوراق را نمایندگی و وجوه نقد سرمایه‌گذاران را دریافت می‌کند. سپس اصل پول و سود آن را در تاریخ سررسید به آن‌ها می‌پردازد. امکان دارد در خرید و فروش اوراق مرابحه، عامل خرید و عامل فروش متفاوت یا یکسان باشند.
- متعهد پذیره‌نویسی (Underwriter): یک شخص حقوقی در این معامله به عنوان متعهد پذیره‌نویسی شناخته می‌شود. اگر تمام اوراق منتشرشده در بازه زمانی تعیین‌شده به فروش نرسند، متعهد وظیفه دارد تمامی آن‌ها را بخرد.
- بازارگردان (Market maker): کارگزاری که مجوز داد و ستد این اوراق را دریافت می‌کند، به عنوان بازارگردان این معامله شناخته می‌شود و تضمین نقدشوندگی معامله را ارائه می‌دهد.
- ضامن (The Guarantor): ضامن این معامله، شخصی حقوقی است که پرداخت اصل پول و سود آن را به سرمایه‌گذاران تعهد می‌دهد.
- حسابرس (Auditor): حسابرس در این معامله، فردی است که زیر نظر امین معامله فعالیت می‌کند.
بازار ثانویه اوراق مرابحه
معامله اوراق بهادار در بازار سرمایه به عنوان یک سرمایه‌گذاری با کمترین ریسک شناخته می‌شود، به همین علت این روش سرمایه‌گذاری طرفداران زیادی دارد. اوراق مرابحه علاوه‌بر امکان دریافت اصل سرمایه و سود آن، امکان معامله در بازار ثانویه پیش از تاریخ سررسید را نیز دارند. در این حالت، سرمایه‌گذاران می‌توانند در هر تاریخی پیش از سررسید تعیین‌شده، اوراق مرابحه را با مبلغی کمتر از ارزش اسمی آن به دیگران بفروشد. با این وجود، هر چه تاریخ فروش در بازار ثانویه به تاریخ سررسید اوراق نزدیک شود، مبلغ فروش آن نیز به ارزش اسمی نزدیک‌تر است.
نحوه خرید اوراق مرابحه
خرید اوراق مرابحه فرایندی مشابه خرید سایر اوراق بهادار دارد و مراحل کلی آن به شرح زیر است:
- اطلاع از عرضه اوراق مرابحه: ابتدا باید از زمان و شرایط عرضه اوراق مرابحه اطلاع پیدا کنید. این اطلاعات معمولا از طریق رسانه‌ها، وب‌سایت‌های رسمی بورس، بانک‌ها یا موسسات مالی که این اوراق را منتشر می‌کنند، اعلام می‌شود.
- انتخاب کارگزار یا بانک: برای خرید اوراق مرابحه، باید از طریق یک کارگزار بورس یا بانکی که مجاز به فروش این اوراق است، اقدام کنید. این نهادها نقش واسطه بین شما و ناشر اوراق را ایفا می‌کنند.
- دریافت کد بورسی: امکان خرید اوراق بهادار در بازار بورس کشور وجود دارد و فعالیت در این بازار، ملزم به داشتن کد بورسی و ثبت‌نام در یکی از کارگزاری‌ها است. بنابراین اگر از قبل حساب سرمایه‌گذاری ندارید، باید یک حساب سرمایه‌گذاری یا حساب بورسی در یکی از کارگزاران بورس باز کنید. این حساب برای نگهداری اوراق و انجام معاملات ضروری است.
- ثبت سفارش خرید: پس از انتخاب اوراق مرابحه مورد نظر، باید سفارش خرید خود را از طریق کارگزار یا بانک ثبت کنید. این سفارش شامل تعداد اوراق و قیمت پیشنهادی شما است.
- پرداخت وجه: پس از تایید سفارش، باید وجه مربوط به خرید اوراق را به حساب کارگزار یا بانک واریز کنید. مبلغ واریزی شامل قیمت اوراق و هزینه‌های کارگزاری است.
- دریافت اوراق: پس از پرداخت وجه و انجام معامله، اوراق مرابحه به حساب سرمایه‌گذاری شما اضافه می‌شود. می‌توانید وضعیت و جزئیات اوراق خریداری‌شده را از طریق سامانه‌های آنلاین کارگزاری یا بانک مشاهده کنید.
- دریافت سود: سود اوراق مرابحه به‌صورت دوره‌ای (معمولا سالانه یا شش ماهه) به حساب شما واریز می‌شود. همچنین، در سررسید نهایی اوراق، اصل مبلغ سرمایه‌گذاری به حساب شما برمی‌گردد.
- امکان فروش قبل از سررسید: اگر اوراق مرابحه قابلیت معامله در بازار ثانویه را داشته باشد، می‌توانید قبل از سررسید، اوراق خود را در بازار بورس به فروش برسانید.
این مراحل به شما کمک می‌کنند اوراق مرابحه را به صورت اصولی و مطمئن خریداری کنید. در صورتی که تجربه کافی در بازار سرمایه ندارید، می‌توانید از مشاوره متخصصین مالی یا مشاوران سرمایه‌گذاری بهره‌مند شوید تا بهترین تصمیمات را در خصوص خرید اوراق مرابحه بگیرید.
پذیره نویسی اوراق مرابحه
در فرایند پذیره‌نویسی اوراق مرابحه، ابتدا ناشر اطلاعیه پذیره‌نویسی را منتشر و در آن تمامی اطلاعات مربوط به اوراق اعم از مبلغ کل، قیمت هر ورق، سود، مدت زمان و شرایط خرید را بیان می‌کند. سپس سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به خرید اوراق مرابحه با داشتن کد بورسی به سامانه کارگزاری مد نظر مراجعه می‌کنند و پس از خرید، اوراق به نسبت مبلغ خرید به سرمایه‌گذاران واگذار می‌شود. اوراق مرابحه معمولا به صورت الکترونیک صادر می‌شوند و در حساب سرمایه‌گذاری قابل مشاهده هستند و با صدور، دوره سوددهی نیز آغاز می‌شود.
نکات مهم قبل از خرید اوراق مرابحه
پیش از معامله هریک از انواع اوراق مرابحه لازم است به چندین نکته توجه کنید:
- پیش از پذیره‌نویسی هر اوراق، اطلاعیه‌ای با جزئیات کامل درباره سررسید اوراق، میزان سود و شرایط خرید و فروش آن منتشر می‌شود. بنابراین اطلاعیه پذیره‌نویسی اوراق مرابحه را با دقت بررسی کنید.
- پیش از خرید اوراق مرابحه، نوع آن را بررسی کنید چرا که خرید اوراق مرابحه‌ای که با هدف تامین مالی منتشر می‌شوند، اولویت بالاتری دارند.
- همان‌طور که اشاره کردیم، خرید و فروش اوراق بهادار در بازار ثانویه امکان‌پذیر است. برای خرید، کسب سود و فروش این اوراق لازم است کد بورسی داشته باشید. شما می‌توانید به سادگی با مراجعه به سامانه آگاه اکسپرس کد بورسی و کد معاملاتی خود را به صورت کاملا رایگان، از کارگزاری آگاه دریافت کنید.
- اوراق مرابحه در دسته عقود مشارکتی قرار می‌گیرند. در واقع، افرادی که اوراق مرابحه را خریداری کرده‌اند، در دارایی مورد نظر (ذکر شده در اوراق) با یکدیگر به صورت مشاع مالکیت خواهند داشت.
- در صورتی که ناشر اوراق مرابحه هرگونه اشتباهی درباره میزان سود، محل استفاده از منابع مالی، قیمت کالا و… کرده باشد، خریداران می‌توانند قرارداد را طبق اصل خیار فسخ، باطل کنند.
- معمولا ارزش اسمی اوراق مرابحه ۱۰۰ هزار تومان است.
سود اوراق مرابحه چقدر است؟
سود اوراق مرابحه به صورت یک نرخ ثابت تعیین و در زمان انتشار اوراق به سرمایه‌گذاران اعلام می‌شود. این نرخ در طول مدت قرارداد تغییر نمی‌کند اما عواملی بر آن اثر گذار هستند، مانند:
- نرخ بهره بازار: نرخ سود اوراق مرابحه ممکن است با توجه به نرخ بهره رایج در بازارهای مالی تنظیم شود، هرچند که این اوراق بدون ربا و بهره هستند و سود آن‌ها مبتنی بر تفاوت قیمت خرید و فروش کالا است.
- ریسک اعتباری ناشر: اگر ناشر اوراق (مثلا دولت یا یک شرکت خصوصی) ریسک اعتباری بیشتری داشته باشد، ممکن است نرخ سود بالاتری برای جذب سرمایه‌گذاران تعیین کند.
- مدت زمان اوراق: اوراق مرابحه با مدت زمان طولانی‌تر، معمولا سود بیشتری نسبت به اوراق با مدت زمان کوتاه‌تر دارند.
- میزان تقاضا: در صورتی که تقاضا برای اوراق مرابحه بالا باشد، ممکن است نرخ سود کمتری برای آن تعیین شود.
کاربرد اوراق مرابحه در بورس ایران
اوراق مرابحه در بورس ایران اغلب برای تامین مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع، دولت یا شرکت‌های مختلف که برای تامین مالی پروژه‌ها و اهداف خود با مشکل مواجه هستند، می‌توانند از این اوراق استفاده کنند. این شرکت‌ها با طی کردن فرایندهایی که به آن اشاره شد، می‌توانند به منابع مالی مورد نیاز خود دست یابند. از سوی دیگر، دارندگان این اوراق با سرمایه‌گذاری در گزینه‌ای کم ریسک می‌توانند به سود مطمئنی برسند.
ریسک اوراق مرابحه
اوراق مرابحه به دلیل ویژگی‌های خاص خود که با اصول شریعت اسلامی سازگار است، معمولا به عنوان یکی از ابزارهای مالی با ریسک کم شناخته می‌شود. با این حال، این اوراق نیز مانند هر ابزار مالی دیگری، ریسک‌هایی دارد که در ادامه به برخی از ریسک‌های مرتبط با اوراق مرابحه اشاره می‌شود:
- ریسک اعتباری (Credit Risk): به خطر ناتوانایی ناشر اوراق مرابحه در بازپرداخت اصل و سود اوراق در سررسید اشاره دارد. اگر ناشر اوراق (مثلا یک شرکت خصوصی یا حتی دولت) دچار مشکلات مالی شود، ممکن است نتواند به تعهدات خود در قبال سرمایه‌گذاران عمل کند.
- ریسک نقدینگی (Liquidity Risk): توانایی سرمایه‌گذار در فروش اوراق مرابحه در بازار ثانویه قبل از سررسید را هدف قرار می‌دهد. اگر بازار ثانویه برای اوراق مرابحه کم‌عمق باشد یا تقاضا برای خرید این اوراق کم باشد، سرمایه‌گذار ممکن است نتواند اوراق خود را به سرعت و به قیمت مناسب بفروشد.
- ریسک نرخ بهره (Interest Rate Risk): هرچند که اوراق مرابحه خود مبتنی بر بهره نیستند اما تغییرات در نرخ‌های بهره بازار می‌تواند بر ارزش این اوراق تاثیر بگذارد. اگر نرخ‌های بهره بازار افزایش یابد، ارزش اوراق مرابحه موجود ممکن است کاهش یابد چرا که نرخ سود آن‌ها ثابت است و نمی‌تواند با نرخ‌های جدید رقابت کند.
- ریسک تورم (Inflation Risk): به کاهش قدرت خرید سرمایه‌گذار به دلیل افزایش نرخ تورم اشاره دارد. اگر تورم به شدت افزایش یابد، نرخ سود اوراق مرابحه ممکن است نتواند با افزایش هزینه‌های زندگی همخوانی داشته باشد و در نتیجه، ارزش واقعی سود دریافتی کاهش یابد.
- ریسک عملیاتی (Operational Risk): این ریسک به مشکلات یا ناکارآمدی‌های عملیاتی در فرایندهای مرتبط با اوراق مرابحه مرتبط است، مانند مدیریت نادرست یا مشکلات سیستمی. همچنین اشتباهات در ثبت و نگهداری اوراق، یا مشکلات در پرداخت سود به سرمایه‌گذاران، می‌تواند منجر به زیان شود.
- ریسک قانونی و شرعی (Legal and Shariah Risk): ریسک‌های قانونی به تغییرات در قوانین و مقررات مربوط به اوراق مرابحه یا تطابق نداشتن این اوراق با اصول شریعت گفته می‌شود. اگر تغییرات قانونی یا تفسیرهای جدید از شریعت منجر به انطباق ناپذیری اوراق با اصول اسلامی شود، ممکن است ارزش این اوراق کاهش یابد یا معاملات آن‌ها متوقف شود.
- ریسک بازار (Market Risk): ریسک بازار به تاثیر نوسان‌های عمومی در بازارهای مالی بر ارزش اوراق مرابحه اشاره دارد. همچنین تغییرات در شرایط اقتصادی یا سیاسی می‌تواند باعث نوسانات قیمتی در اوراق مرابحه شود.
در نهایت، اگرچه اوراق مرابحه به دلیل ساختار شریعت‌محور و تضمین‌های خاصی که ممکن است داشته باشند، اغلب به عنوان ابزارهای کم‌ریسک تلقی می‌شوند اما همچنان باید ریسک‌های مختلف مرتبط با آن‌ها را در نظر گرفت و در تصمیم‌گیری دقت کرد.
سخن آخر
اوراق مرابحه یکی از ابزارهای مالی است که مطابق با قوانین اسلامی منتشر می‌شود و بهره‌ای ندارد. این اوراق معمولا با هدف تامین مالی شرکت‌ها منتشر می‌شود و لازم است خریدار از قیمت اصلی کالا و نرخ سود آن در زمان معامله مطلع باشد. امکان معامله اوراق مرابحه که زیرمجموعه‌ای از اوراق صکوک است نیز در بازار ثانویه وجود دارد. توسعه و گسترش این ابزار مالی می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد بازارهای مالی اسلامی پایدار و جذاب برای سرمایه‌گذاران داخلی و بین‌المللی باشد.
سوالات متداول
-
اوراق مرابحه چیست؟
اوراق مرابحه، زیرمجموعه‌ای از اوراق صکوک و یکی از ابزارهای مالی است که مطابق با قوانین اسلامی، بهره‌ای ندارد. سود به دست آمده از این اوراق، براساس توافق از پیش تعیین‌شده بین خریدار و فروشنده مشخص می‌شود.
-
انواع اوراق مرابحه چیست؟
اوراق مرابحه به ۴ دسته تقسیم می‌شود، از جمله: اوراق مرابحه تامین مالی، اوراق مرابحه تامین نقدینگی، اوراق مرابحه تامین سرمایه شرکت‌های تجاری و اوراق مرابحه رهنی.
