قراردادهای اجاره اگرچه ساده به نظر میرسند، اما در اجرا ممکن است با چالشهای حقوقی متعددی روبرو شوند؛ از فوت طرفین تا عیب ملک که هرکدام نیازمند شناخت دقیق قوانین است.
به گزارش پایگاه خبری اقتصاد جوان ، قراردادهای اجاره از جمله توافقاتی هستند که ممکن است در طول مدت زمان اجرا با مسائل مختلفی مواجه شوند. یکی از سوالات رایج در خصوص این قراردادها، وضعیت حقوقی آنها در صورت فوت یکی از طرفین قرارداد است. همچنین، ممکن است در طول مدت اجاره مشکلاتی نظیر عیوب ملک، عدم تحویل به موقع، یا استفاده غیرمجاز از ملک پیش آید که برای هرکدام اقدامات حقوقی خاصی وجود دارد. در این گفتگو با سمیه ترکمان وکیل دادگستری و مشاور حقوقی به بررسی این مسائل و نکات حقوقی پیرامون قراردادهای اجاره پرداختیم.
آیا با فوت موجر و مستأجر، قرارداد اجاره باطل میشود؟
خیر. در حالت کلی با فوت موجر و مستأجر قرارداد منحل نمیشود و به وراث منتقل میشود، مگر اینکه در قرارداد، مباشرت مستأجر جهت استفاده از مورد اجاره شرط شده باشد یا مدت اجاره تا زمان عمر موجر یا مستأجر تعیین گردیده و یا موجر فقط تا زمان حیات خود، مالک منافع ملک استیجاری بوده است.
آیا وجود عیب در مورد اجاره، موجب فسخ یا انحلال قرارداد است؟
عیبی که موجب فسخ اجاره میشود باید عیبی باشد که در اصطلاح حقوقی موجب نقصان منفعت یا صعوبت در انتفاع شود. عیبی که بعد از قرارداد و قبل از تصرف حادث شود، موجب فسخ است و اگر عیب در اثنا مدت اجاره حادث شود، نسبت به بقیه مدت موجب اعمال فسخ خواهد بود. البته چنانچه مورد اجاره به دلیل عیب، اساساً از قابلیت انتفاع برخوردار نباشد و نتوان رفع عیب کرد، اجاره باطل میشود.
اگر موجر از تحویل ملک به مستأجر در زمان معین شده خودداری کند، مستأجر چه اقداماتی میتواند انجام دهد؟
در صورت امتناع، در ابتدا موجر اجبار میشود و در صورت عدم امکان اجبار (به عنوان مثال ملک در تصرف غیر است یا موجر متواری گردیده)، مستأجر از حق فسخ قرارداد برخوردار است.
چنانچه مستأجر برخلاف جهت یا کاربری قید شده، از ملک استفاده کند، چه پیامدی خواهد داشت؟
اگر مستأجر در غیر از موردی که در اجاره ذکر شده یا از اوضاع و احوال استنباط میشود؛ بهره برداری نماید و منع آن ممکن نباشد؛ موجر حق فسخ اجاره را خواهد داشت.
آیا الزام مستأجر به بازدید از مورد اجاره تا زمانی که قرارداد منحل نگردیده خواهد بود؟
اگر در قرارداد حق بازدید ذکر نشده، الزامی به بازدید نیست. لذا جهت بهرهمندی از حق بازدید، پیشنهاد میگردد در قرارداد قید شود که ضمن عقد خارج لازم مستأجر متعهد شد (مثلاً) ۳ روز در هفته و به صورت نامحدود به مالک جهت فروش یا اجاره ملک، اجازه بازدید دهد. ضمناً مستأجر حق هرگونه اعتراض در گذشته، حال و آینده را نسبت به این اجازه از خود سلب و ساقط میکند.
چه نکاتی در خصوص تخلیه مورد اجاره از سوی مستأجر باید رعایت شود؟
حسب قانون، مستأجر باید در زمان تخلیه، موضوع قرارداد را به همان وضعی که تحویل گرفته است به موجر تحویل دهد. چنانچه خسارتی در آن حادث شده باشد؛ مستأجر مکلف به جبران خسارت وارده خواهد بود.
همچنین در صورت عدم تخلیه ملک از سوی مستأجر ظرف مهلت مقرر، موجر با تودیع مبلغ قرضالحسنه در صندوق دادگستری میتواند حسب مورد ضمن درخواست صدور دستور یا حکم تخلیه، نسبت به مطالبه اجور معوقه، اجرتالمثل یا وجه التزام و سایر مطالبات به صورت جداگانه اقدام نموده و به میزان طلب خود از مبلغ قرضالحسنه توقیف کند.
