به گزارش پایگاه خبری اقتصاد جوان، در هفتههای اخیر، گمرک ایران با هدف تسهیل تأمین کالاهای اساسی و کاهش فشار بر شبکه رسمی تأمین ارز، امکان واردات برخی اقلام ضروری را بدون انتقال ارز و صرفاً از طریق ثبت سفارش یا ثبت آماری فراهم کرده است. این تصمیم عمدتاً با تمرکز بر ظرفیت استانهای مرزی اتخاذ شده و کالاهایی نظیر برنج، روغن نباتی، حبوبات، گوشت قرمز، جو و ذرت را در بر میگیرد.
هدف اصلی این سیاست، افزایش سرعت ورود کالا به کشور، جلوگیری از کمبود در بازار داخلی و کاهش فشار بر منابع ارزی رسمی عنوان شده است. با این حال، اجرای این مصوبه به سرعت با واکنش منفی بانک مرکزی مواجه شد و به یکی از محورهای اختلاف میان نهادهای تصمیمگیر در حوزه تجارت خارجی و سیاستهای ارزی تبدیل شد.
بانک مرکزی اعلام کرده که با واردات کالاهای اساسی بدون شفافیت در منشأ ارز مخالف است. به اعتقاد این نهاد، چنین رویهای به افزایش تقاضا در بازار آزاد ارز دامن میزند، زمینه فعالیتهای غیرشفاف و حتی قاچاق را تقویت میکند و در نهایت تعادل بازار ارز را بر هم میزند.
مقامات بانک مرکزی تأکید دارند که اجرای گسترده واردات بدون انتقال ارز، بهویژه برای کالاهای اساسی، میتواند یکی از عوامل مؤثر در رشد اخیر نرخ ارز باشد؛ رشدی که انتظارات تورمی را تشدید کرده و فشار مضاعفی بر بازار غیررسمی ارز وارد آورده است.
در مقابل، برخی فعالان اقتصادی و واردکنندگان بر این باورند که محدودیتهای ارزی و طولانی بودن فرآیند تأمین ارز از مسیرهای رسمی، واردات کالاهای اساسی را با اختلال جدی مواجه کرده است. از نگاه آنها، استفاده از ظرفیت واردات بدون انتقال ارز، راهکاری موقت برای جلوگیری از کمبود کالا و مهار افزایش قیمتها در بازار داخلی بوده است.
با این حال، مخالفت صریح بانک مرکزی نشان میدهد که ادامه این سیاست بدون هماهنگی کامل میان دستگاههای ذیربط میتواند به چالشهای جدیدی در حوزه سیاستهای ارزی و تجاری کشور منجر شود. در شرایطی که ثبات بازار ارز به یکی از اولویتهای اصلی سیاستگذار پولی تبدیل شده، بازنگری در نحوه اجرای این مصوبه و ایجاد شفافیت در منشأ تأمین ارز، بیش از گذشته ضرورت پیدا کرده است.
اکنون پرسش اصلی این است که آیا گمرک و سایر نهادهای مرتبط در برابر ملاحظات بانک مرکزی عقبنشینی خواهند کرد یا با اصلاح سازوکارهای نظارتی، تلاش میشود مسیر واردات بدون انتقال ارز همچنان بهعنوان ابزاری برای تأمین کالاهای اساسی حفظ شود؛ تصمیمی که میتواند تأثیر قابلتوجهی بر بازار ارز، قیمتها و آینده تجارت خارجی کشور داشته باشد.
/ایسنا
