به گزارش پایگاه خبری اقتصاد جوان، طرح اتصال که با راهبری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و نقشآفرینی بانک توسعه تعاون در حال پیشبرد است، میکوشد با ایجاد پیوند میان حلقههای مختلف تولید از تأمین نهاده و تولید اولیه تا فرآوری، بستهبندی و بازار فروش، سهم تولیدکنندگان خرد از ارزش افزوده نهایی را افزایش داده و ریسک فعالیت اقتصادی آنها را کاهش دهد.
توانمندسازی تولید خرد و توسعه متوازن منطقهای
هدف اصلی طرح اتصال، توانمندسازی اقتصادی کسبوکارهای خرد، مشاغل خانگی و تعاونیهای محلی از طریق ادغام آنها در زنجیرههای ارزش و ایجاد مدلهای پایدار تأمین مالی و بازار است. این طرح بهویژه در مناطق کمتر برخوردار، با رویکرد کاهش نابرابریهای منطقهای، به دنبال افزایش بهرهوری منابع، جلوگیری از خامفروشی، ایجاد اشتغال پایدار و تثبیت جمعیت در مناطق هدف است.
در بخش کشاورزی، طرح اتصال بر اصلاح الگوی کشت، توسعه کشت قراردادی، جایگزینی محصولات کمآببر و ایجاد صنایع تبدیلی متمرکز است. نمونههایی از این رویکرد در استان سیستان و بلوچستان و شهرستانهایی نظیر دلگان و قصرقند، با تمرکز بر محصولاتی همچون حنا، خرما، انبه و گیاهان دارویی در دست اجرا و بررسی قرار دارد.
مخاطبان طرح؛ از تولیدکنندگان خرد تا صنایع بالادستی
مخاطبان اصلی طرح اتصال شامل کشاورزان خرد، تولیدکنندگان خانگی، کارگاههای کوچک، تعاونیهای محلی و شرکتهای بهرهبرداری هستند که بهصورت پراکنده فعالیت میکنند و دسترسی مستقیم و پایدار به بازار فروش، صنایع تبدیلی و منابع مالی ندارند.
در کنار این گروهها، صنایع بالادستی، واحدهای فرآوری و بستهبندی، شرکتهای بازرگانی و صادراتی و شبکه بانکی بهعنوان حلقههای مکمل زنجیره تولید در این طرح ایفای نقش میکنند. بر اساس چارچوب طراحیشده، تجمیع بهرهبرداران خرد در قالب تعاونیهای تخصصی و نهادهای توسعه شهرستان، پیششرط اقتصادیشدن و پایداری اجرای طرح اتصال محسوب میشود.
سازوکار اجرایی؛ تأمین مالی زنجیرهای بهجای تسهیلات پراکنده
مدل اجرایی طرح اتصال بر چند محور استوار است: شناسایی ظرفیتهای منطقهای و عارضهیابی پیش از مداخله، سازماندهی تولیدکنندگان خرد در قالب تعاونیهای تخصصی، طراحی زنجیره ارزش از مرحله تولید تا بازار و در نهایت استقرار تأمین مالی زنجیرهای.
در این چارچوب، بانک توسعه تعاون نقش محور مالی زنجیره را بر عهده دارد و بهجای پرداخت تسهیلات پراکنده، منابع اعتباری را در قالب قراردادهای مشخص مانند کشت قراردادی، خرید تضمینی و قراردادهای بلندمدت هدایت میکند؛ رویکردی که ضمن افزایش شفافیت، ریسک انحراف منابع را کاهش داده و سهم تولیدکنندگان خرد از سود نهایی را تقویت میکند.
از اجرای پایلوت تا تعمیم ملی
اجرای آزمایشی طرح اتصال در استانهایی نظیر همدان، زنجان، لرستان، اصفهان و سیستان و بلوچستان آغاز شده و حوزههایی همچون کشاورزی، صنایع تبدیلی، پوشاک و نساجی و گیاهان دارویی را دربرمیگیرد. متولیان طرح امیدوارند با تکمیل مراحل پایلوت و همراهی دستگاههای تخصصی، این مدل بهتدریج به الگویی فراگیر در توسعه اقتصاد تعاون و ساماندهی تولید خرد در کشور تبدیل شود.
در مجموع، طرح اتصال تلاشی است برای عبور از حمایتهای مقطعی و حرکت بهسوی یک چارچوب نهادی و زنجیرهای که میتواند همزمان به افزایش بهرهوری، رونق تولید محلی و تقویت تابآوری اقتصادی مناطق کمتر برخوردار منجر شود.
