یک پژوهشگر حوزه آبزیان با اشاره به نقش حیاتی ماهیان سطحزی ریز در اکوسیستمهای دریایی هشدار داد: تمرکز فعلی صنعت شیلات بر تولید آرد ماهی و خامفروشی ساردینماهیان، مانع اصلی بهرهوری اقتصادی و توسعه صنایع فرآوری ارزشآفرین است.
به گزارش پایگاه خبری اقتصادجوان، علی سالارپوری عضو هیئتعلمی پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، به مناسبت روز جهانی ساردینماهیان (۲۴ نوامبر) در یادداشتی اعلام کرد که بخش عمده ذخایر ماهیان سطحزی ریز در آبهای جنوبی کشور را دو خانواده مهم ساردینماهیان و موتوماهیان تشکیل میدهند؛ گروههایی که گونههایی مانند ساردین سند و موتو معمولی بیشترین حجم صید را در میان آنها دارند و به دلیل جثه کوچک، شناساییشان ساده است.
این ماهیان به صورت تودههای وسیع در لایههای سطحی آب حرکت میکنند و الگوی زیستی آنها بر پایه مهاجرت فصلی استوار است؛ مهاجرتی که به شدت وابسته به دما، شوری و جریانهای آبی منطقه است.
نقشی که کمتر دیده میشود
این گروه از ماهیان، بخش مهمی از زنجیره تغذیهای دریای عمان و خلیج فارس را تشکیل میدهند. تغذیه آنها از پلانکتون، باعث تنظیم جمعیت این موجودات میشود و خود، خوراک اصلی بسیاری از ماهیان تجاری بزرگجثه مانند شیرماهی، هوور و یالاسبی هستند. هر اختلال در جمعیت آنها، بهسرعت به اکوسیستم منتقل میشود و پیامدهای وسیع دارد.
صیدگاههای اصلی این ماهیان نیز عمدتاً در جنوب جزیره قشم، بندر جاسک، سواحل سیستان و بلوچستان و بوشهر قرار دارد.
آمار صید؛ سهم هرمزگان چشمگیر است
بر پایه آمار رسمی، در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۳۰ هزار تن ماهیان سطحزی ریز در آبهای جنوب کشور صید شده که هرمزگان با ۱۲۰ هزار تن (۹۲ درصد) بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. همچنین بیشترین صید در محدوده جنوب جزیره قشم با رقم ۶۱ درصد ثبت شده است.
در سال ۱۴۰۲ نیز صنعت صید این گروه موفق به تولید ۲۱ هزار تن آرد ماهی به ارزش ۲۶ میلیون دلار و صادرات ۲۰ هزار تن ماهی خشکشده به ارزش ۲۴ میلیون دلار شده است.
برآورد ظرفیت پایدار هم نشان میدهد که ذخایر ساردین سند حدود ۳۱.۳ هزار تن و موتو معمولی حدود ۷۹.۹ هزار تن را شامل میشود و مجموع این مقدار به ۱۱۱.۲ هزار تن میرسد. با اینکه وضعیت ذخایر «نسبتاً پایدار» عنوان شده، اما افزایش صید غیرمجاز طی سالهای اخیر فشار بیشتری بر آنها وارد کرده است.
بخش اعظم ساردینماهیان صیدشده، بدون انجام مراحل اولیه نگهداری مانند سردسازی و به صورت تازه مستقیماً راهی کارخانههای آرد ماهی میشوند؛ موضوعی که کیفیت محصول نهایی را کاهش میدهد.
در حال حاضر بخش عمده این ماهیان پس از صید عمدتاً وارد چرخه تولید آرد ماهی میشود؛ فرآوردهای که ارزش افزوده چندانی ایجاد نمیکند. بهکارگیری روشهای بهروز در نگهداری و گسترش صنایع فرآوری پیشرفته میتواند ارزش اقتصادی این ذخایر را بهطور چشمگیری افزایش داده و مانع هدررفت ظرفیتهای طبیعی کشور شود.
/مهر
