تحلیل تازه روابط منطقه‌ای نشان می‌دهد استقرار طولانی‌مدت آمریکا در نزدیکی مرز ایران با ارمنستان می‌تواند جایگاه ترانزیتی و وزن ژئوپلیتیکی کشور را در معادلات قفقاز جنوبی و فراتر از آن با تهدیدهای جدی مواجه سازد.
به گزارش پایگاه خبری اقتصاد جوان، پس از رونمایی نیکول پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان و الهام علی‌اف رئیس‌جمهور جمهوری‌آذربایجان از طرح موسوم به «جاده ترامپ» در کاخ سفید، بحث‌ها پیرامون تأثیر این پروژه ترانزیتی بر مرز مشترک ایران و ارمنستان و نقش سنتی تهران در قفقاز جنوبی بالا گرفته است.
بر اساس این ارزیابی، موافقان، با استناد به مفاد توافق ۱۷ بندی باکو و ایروان، تهدیدی مستقیم را متوجه مرزهای ایران نمی‌دانند. اما مخالفان، حضور اقتصادی و احتمالی آمریکا در نوار مرزی را دارای پیامدهای ژئوپلیتیکی منفی در کوتاه‌مدت، به‌ویژه برای مسیر زمینی خلیج فارس به بازارهای قفقاز و روسیه، ارزیابی می‌کنند.
برخی بندهای توافق هرچند در ظاهر بر شناسایی متقابل تمامیت ارضی، منع حضور نیروهای خارجی و همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی تأکید دارد، اما در «فرامتن» آن، نام‌گذاری مستقیم دونالد ترامپ بر کریدور ۴۳ کیلومتری زنگزور و نقش آمریکا در میانجی‌گری، نگرانی‌ها را از تغییر توازن قدرت به سود محور واشنگتن–آنکارا افزایش داده است.
تحلیل‌ها همچنین هشدار می‌دهد که تداوم این روند می‌تواند با کاهش عمق استراتژیک ایران در قفقاز جنوبی و حذف یا تضعیف مسیرهای ترانزیتی عبوری از کشور، بستر نفوذ امنیتی–اقتصادی و فرهنگی بازیگران غربی را فراهم کند. این امر در امتداد طرح‌هایی چون اتصال آسیای مرکزی و دریای خزر به اروپا از مسیر ترکیه و جمهوری آذربایجان، موقعیت ایران را در نظم منطقه‌ای آینده تهدید خواهد کرد.
کارشناسان تأکید دارند دیپلماسی فعال و چندلایه ایران باید با بهره‌گیری از ظرفیت کمیسیون‌های مشترک، همکاری‌های چندجانبه و ائتلاف‌های موقت با شرکای شرقی، مانع از یکجانبه‌سازی مسیرهای ترانزیتی و کاهش نفوذ کشور در قفقاز شود.
