بیستوهشت سال از نامگذاری ۲۶ آذر بهعنوان روز ملی حملونقل میگذرد، اما «جهادگران خاموش جادهها» امروز بیش از هر زمان دیگری زیر بار فرسودگی، بیعدالتی و بیتوجهی خم شدهاند؛ رانندگانی که چرخ اقتصاد کشور را میچرخانند، اما خود در پیچوخم مشکلات، به مرز از پا افتادن رسیدهاند.
به گزارش پایگاه خبری اقتصاد جوان، امروز، همزمان با ۲۶ آذر، روز ملی حملونقل، ۲۸ سال از زمانی میگذرد که این روز در تقویم رسمی کشور ثبت شد؛ روزی برای قدردانی از مردانی که بیصدا، شبانهروز در جادهها میرانند تا چرخ تولید، تجارت و زندگی از حرکت نایستد. اما واقعیت میدانی نشان میدهد که شغل رانندگی جادهای نهتنها آسانتر نشده، بلکه هر روز سختتر، پرهزینهتر و فرسایندهتر میشود.
در ساوه، یکی از بزرگترین کانونهای حملونقل کشور، جایی که روزانه بیش از هزار بارنامه صادر میشود و میلیونها تن کالا از این شهرستان به سراسر ایران و حتی فراتر از مرزها جابهجا میشود، رانندگان دیگر تنها با گرما و سرما و گردوغبار نمیجنگند. فرسودگی ناوگان، نبود پارکینگ استاندارد، فرار گسترده بار، بیمهای که درمان نمیکند، کرایههایی که با تأخیر ۴۰ تا ۶۰ روزه پرداخت میشود و استهلاکی که با نرخ دلار محاسبه میشود، بار سنگینی است که بر شانههای خسته آنان افتاده است.
همزمان با روز ملی حملونقل، با حضور میدانی در بین رانندگان حمل کالای ساوه و حومه، پای صحبت رانندگان پیشکسوت، فعالان صنفی و مدیران حوزه حملونقل نشستیم تا مطالبات آنان را پیش از آنکه چرخها از حرکت بایستند، روایت کنیم.
شبها خیابانخوابی، صبحها جریمه
مجید فخاری، بازرس سابق هیئتمدیره انجمن صنفی رانندگان ساوه با ۲۸ سال سابقه رانندگی، میگوید: «ما قبل از اینکه کامیوندار باشیم، شهروند این شهر هستیم. بزرگترین درد ما نبود پارکینگ استاندارد است؛ دردی که بیش از ۱۰ سال است پیگیرش هستیم اما هنوز نتیجهای نگرفتهایم.»
او توضیح میدهد که از سال ۱۳۹۴ تاکنون جلسات متعددی با مسئولان برگزار شده، اما حتی در سال ۱۴۰۱ که به دلیل آلودگی هوا مدارس تعطیل شد و جلسه اضطراری برای خروج کامیونها از سطح شهر تشکیل شد، هیچ اقدام عملی صورت نگرفت.
فخاری میافزاید: «صبحها با روشن کردن کامیون باعث آزار مردم میشویم و شبها یا باید جلوی خانهها پارک کنیم و جریمه شویم یا به شهر صنعتی کاوه برویم که ناامن است و دزدی در آن زیاد است. اگر پارکینگ باشد، هیچ رانندهای دوست ندارد ماشینش را وسط خیابان رها کند.»
فرار ۳۰ تا ۴۰ درصدی بار؛ ضرر دولت و راننده
به گفته فخاری، ساوه بهعنوان بندر خشک کشور، ماهانه نزدیک به ۳۰ هزار بارنامه صادر میکند، اما ۳۰ تا ۴۰ درصد بارها بدون بارنامه و بهصورت غیرقانونی از شهر خارج میشود. او میگوید: «باربریهای بزرگ تهران، برای بار ساوه از تهران بارنامه صادر میکنند. نتیجهاش از بین رفتن سهم ۹ درصدی سازمان راهداری، فرار مالیاتی و ناعادلانه شدن توزیع کرایه بین رانندگان ساوه است.»
او راهحل را ساده میداند: کنترل ورودی و خروجی شهر صنعتی. به اعتقاد او، این اقدام هم اشتغال ایجاد میکند، هم درآمد دولت را افزایش میدهد و هم عدالت را به حملونقل برمیگرداند.
کرایه ریالی، هزینه دلاری
فخاری با اشاره به افزایش سرسامآور هزینهها میگوید: «سال ۸۴ با یک سرویس بندرعباس میشد سه حلقه لاستیک خرید، اما امروز با همان مسیر حتی یک جفت لاستیک هم نمیشود گرفت. هزینهها دلاری است، اما کرایه ریالی و سالی یکبار آنهم با هزار منت افزایش مییابد.»
او با صراحت میگوید اگر به گذشته برگردد، دیگر این شغل را انتخاب نمیکند و حتی به فرزندانش هم توصیه نمیکند وارد این حرفه شوند.
فاجعهای به نام آینده حملونقل
حمید چترآور، راننده سنگین با ۲۷ سال سابقه، وضعیت فعلی را «فاجعهبار» توصیف میکند و هشدار میدهد: «اگر این روند ادامه پیدا کند، حملونقل جادهای کشور خودبهخود زمینگیر میشود.»
او نبود وزارتخانه تخصصی حملونقل، ناکارآمدی بیمه تأمین اجتماعی، پوشش ضعیف بیمه تکمیلی، کرایه پایین در برابر استهلاک بالا، کمیسیونهای سلیقهای باربریها و صدور بیرویه مجوز شرکتهای حملونقل را از مشکلات جدی این حوزه میداند.
چترآور تأکید میکند: «سامانه پاک (حذف دلال) اگر اجرا شود، پرداخت لحظهای، شفافیت و عدالت ایجاد میکند و بیش از ۷۰ درصد مشکلات را حل خواهد کرد.»
اتوبوسداران؛ شغلی پراسترس با آیندهای نامعلوم
رانندگان اتوبوسهای برونشهری و درونشهری ساوه نیز از استرس بالا، درآمد پایین، نبود سختی کار، هزینههای سنگین تعمیرات و نبود آینده شغلی گلایه دارند. آنان میگویند بسیاری با وام و قرض اتوبوس خریدهاند و برخلاف تصور عمومی، ثروتمند نیستند.
فرسودگی ناوگان؛ چالش اصلی حملونقل عمومی
عظیم توسلی، مدیرعامل سازمان حملونقل بار و مسافر شهرداری ساوه، فرسودگی شدید ناوگان اتوبوس و تاکسی، نبود اعتبارات نوسازی، آلایندگی بالا و کمبود زیرساختها را مهمترین چالشها میداند. او از اقدامات انجامشده در یک سال گذشته، از جمله توسعه سامانههای هوشمند، افزایش خطوط اتوبوس و ساماندهی تاکسیها خبر میدهد، اما تأکید میکند که حل این مشکلات نیازمند حمایت ملی است.
رانندگان، شریان حیاتی اقتصاد کشورند
سعید یعقوبی، رئیس انجمن صنفی رانندگان حمل کالای ساوه، میگوید: «رانندگان در سختترین شرایط کشور، از تحریم و کرونا تا بحرانها، جاده را ترک نکردند. اما امروز ادامه این وضعیت، آینده حملونقل را به خطر میاندازد.»
او نبود پارکینگ، فرار گسترده بار، بیمه ناکارآمد، تأخیر طولانی در پرداخت کرایه، فرسودگی ناوگان و ضعف نظارت را از مهمترین مشکلات میداند و خواستار اقدام فوری مسئولان است.
وقت عمل است؛ پیش از آنکه چرخها بایستند
رانندگان و فعالان حملونقل ساوه یک صدا میگویند: مشکلات شناختهشده است و راهکارها نیز روشناند؛ احداث فوری پارکینگ استاندارد، کنترل ورودی و خروجی شهر صنعتی، بازگرداندن سختی کار، نوسازی ناوگان با تسهیلات واقعی، تعیین سقف زمانی برای پرداخت کرایه و اجرای سامانه پاک.
اگر این اقدامات عملی نشود، هشدارها جدی است: چرخهای خسته، دیگر توان چرخاندن جادههای ناتمام را نخواهند داشت.
/ایسنا
