با نزدیک‌شدن دوران «Q‑Day» و توسعه رایانه‌های کوانتومی، تهدیدها و فرصت‌های نوینی پیش روی نظام بانکی قرار گرفته است. در همین راستا، بانک توسعه صادرات ایران نشست تخصصی «بانکداری در عصر کوانتوم» را در یازدهمین همایش تراکنش ایران برگزار می‌کند تا ابعاد این تحول بنیادین، ریسک‌ها و مسیر ورود کشور به اقتصاد کوانتومی بررسی شود.
ضرورت طرح موضوع بانکداری کوانتومی در شبکه بانکی
به باور حیدری، فناوری همواره موتور محرک تحول در اقتصاد و نظام بانکی بوده است. امروز نیز موج تازه‌ای از «تخریب خلاقانه» در راه است که آینده صنعت مالی را متحول خواهد کرد. فناوری‌هایی همچون رایانش کوانتومی، هوش مصنوعی، بلاکچین و توکنیزیشن دارایی‌ها محور اصلی این تغییرند.
به گفته وی، کشورهای پیشرو با سرمایه‌گذاری‌های سنگین در حوزه کوانتوم در حال افزایش سطح «آمادگی کوانتومی» هستند تا در برابر تهدیدات امنیتی و رمزنگاری آینده مصون بمانند. از همین رو، بانک توسعه صادرات ایران پیشگام طرح این موضوع در سطح ملی شده تا فضای گفت‌وگو و هم‌فکری درباره مسیر حرکت کشور به سوی اقتصاد کوانتومی فراهم شود.
بانکداری کوانتومی؛ نسل بعدی محاسبات مالی
بانکداری در عصر کوانتوم به معنای بهره‌گیری از توان محاسباتی رایانه‌های کوانتومی در کنار سیستم‌های کلاسیک است. این فناوری بر پایه مکانیک کوانتومی و نظریه اطلاعات استوار است و مفاهیمی چون کیوبیت (Qubit)، برهم‌نهی و درهم‌تنیدگی را وارد حوزه محاسبات مالی می‌کند.
حیدری تأکید می‌کند: «رایانش کوانتومی نه جایگزین، بلکه مکمل رایانش کلاسیک است و آشنایی مدیران و کارشناسان بانکی با مبانی و کاربردهای آن، شرط نخست آمادگی برای ورود به این عصر است.»
تأثیر رایانش کوانتومی بر خدمات و تصمیم‌سازی‌های بانکی
افزایش سرعت تحلیل داده‌ها، دقت تصمیم‌گیری و پیش‌بینی دقیق‌تر رفتارهای مالی از مزایای عملی رایانش کوانتومی است.
حیدری می‌گوید: «بانک‌هایی چون HSBC و مؤسسات سرمایه‌گذاری بزرگ مانند Vanguard از رایانش کوانتومی برای بهینه‌سازی پرتفوی سرمایه‌گذاری و مدل‌سازی ریسک استفاده کرده‌اند.» این سطح از تحلیل پیشرفته می‌تواند در آینده نزدیک وارد حوزه بانکداری کشور نیز شود.
گام‌های ضروری برای بانک‌های ایرانی در مسیر کوانتوم
۱. ارتقای دانش و فرهنگ کوانتومی در بدنه فناوری و مدیریتی بانک‌ها، با هدف درک تفاوت‌های دنیای کلاسیک و کوانتومی.
۲. تدوین نقشه راه ملی آمادگی کوانتومی برای نظام پرداخت و امنیت اطلاعات کشور در مواجهه با روز سخت «Q‑Day».
۳. هم‌راستاسازی خطوط کسب‌وکار بانکی با کاربردهای عملی کوانتوم و ایجاد پروژه‌های آزمایشی برای ارزیابی مزیت‌های رقابتی.
۴. ایجاد همکاری با شرکت‌های جهانی و مراکز پژوهشی معتبر در جهت انتقال دانش و توسعه زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری مرتبط.
جمع‌بندی
به اعتقاد حیدری، سرعت تحولات تکنولوژیک به‌قدری بالاست که تعلل در شناخت و برنامه‌ریزی برای عصر کوانتومی می‌تواند نظام بانکی را در دهه آینده با چالش‌های امنیتی جدی مواجه کند. از این رو، بانک توسعه صادرات ایران قصد دارد با طرح رسمی این موضوع در نشست تراکنش، گفتمان ملی درباره آینده بانکداری کوانتومی را پایه‌گذاری کند — نقطه عطفی برای ورود ایران به فصل تازه‌ای از تحول فناورانه در اقتصاد هوشمند.
