دو دهه از آغاز امیدها به صنعت CNG میگذرد؛ صنعتی که میتوانست بار سنگین مصرف بنزین را از دوش کشور بردارد. اما امروز، بخش بزرگی از ظرفیت آن خاک میخورد و تصمیمهای ناهماهنگ، این نجاتبخش بالقوه را به نیمکت ذخیرهها فرستاده است.
به گزارش پایگاه خبری اقتصاد جوان، صنعت CNG که در ابتدای دهه ۱۳۸۰ با هدف کاهش مصرف بنزین و کاهش نیاز به ساخت پالایشگاه و واردات سوخت توسعه یافت، اکنون پس از ۲۰ سال هنوز به جایگاه واقعی خود نرسیده است. این در حالی است که بهگفته آمار رسمی، این صنعت تاکنون مانع مصرف ۱۲۰ میلیارد لیتر بنزین شده و ۷۵ میلیارد دلار صرفهجویی اقتصادی به همراه داشته است.
با وجود ظرفیت ۴۰ میلیون مترمکعبی عرضه روزانه CNG، مصرف فعلی تنها حدود ۱۶ میلیون مترمکعب است؛ فاصلهای که نشان میدهد بخش بزرگی از سرمایهگذاریهای انجامشده بلااستفاده مانده است.
جایگاهها نیمهفعال؛ تقاضا سرکوبشده
جایگاههای CNG نیز روزهای پررونقی ندارند. میانگین کارکرد روزانه آنها تنها ۵.۷ ساعت است، در حالی که توان فعالیت ۱۴ ساعته دارند. این اختلاف قابل توجه، بیش از هر چیز ناشی از سیاستگذاری قیمتی و نبود انگیزه کافی برای مصرف CNG در مقایسه با بنزین است.
چرا توسعه متوقف شد؟
تحلیل کارشناسان نشان میدهد که کندی رشد این صنعت نتیجه چند عامل همزمان است:
-
کاهش اختلاف قیمت بنزین و CNG که انگیزه مصرفکننده را از بین برده است.
-
توقف توسعه خودروهای گازسوز در صنعت خودروسازی، که زنجیره تقاضا را ناقص کرده است.
-
پراکندگی زیرساختها؛ هنوز ۳۷۶ شهر کشور جایگاه CNG ندارند.
-
فشار بر طرح تبدیل رایگان خودروها؛ تاکنون ۱۸ هزار خودرو ثبت شده اما صفها طولانی مانده است.
درحالحاضر، از میان ۳۱۲ هزار تاکسی کشور، بیش از ۹۰ درصد دوگانهسوز هستند. در بخش وانتبارها نیز حدود ۵۰ درصد از خودروها CNGسوز شدهاند که این موضوع حجم تقاضا از سوی خودروهای شخصی را افزایش داده است. دولت هزینه ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومانی کیت گازسوز را پرداخت میکند، اما بخشی از تعمیرات جانبی بر عهده مالکان است.
ورود دوباره LPG؛ یک سردرگمی تازه
در شرایطی که هنوز CNG به مرحله بهرهوری کامل نرسیده، اعلام آمادگی برای صدور مجوز جایگاههای LPG و تبدیل خودروها، پرسشهای جدی درباره استراتژی واحد سوخت جایگزین ایجاد کرده است. کارشناسان هشدار میدهند که حرکت همزمان در چند مسیر، میتواند منابع محدود را پراکنده و توسعه CNG را تضعیف کند.
صرفه اقتصادی فراموششده
بررسیها نشان میدهد خانوارهای پرمصرف میتوانند سالانه تا ۵۰ میلیون تومان با مصرف CNG صرفهجویی کنند، اما این مزیت بزرگ بهدلیل سیاستهای متغیر و ضعف اطلاعرسانی، برای بسیاری از مردم محسوس نیست.
طبق آمار، ۱۶ میلیون لیتر معادل بنزین CNG روزانه در کشور توزیع میشود؛ رقمی برابر با تولید چند پالایشگاه بزرگ کشور. نبود CNG به معنای میلیونها دلار هزینه سرمایهگذاری برای ایجاد ظرفیت پالایشگاهی جدید بود.
راه نجات چیست؟
کارشناسان تأکید دارند اگر قرار است CNG همچنان محور مدیریت مصرف سوخت باشد، سه اقدام ضروری باید فوراً دنبال شود:
-
اصلاح جدی قیمتگذاری سوخت
-
بازگشت خودروسازان به تولید گسترده خودروهای گازسوز
-
توسعه عادلانه جایگاهها و زیرساختها
بدون این اقدامات، فاصله بزرگ بین ظرفیت ایجادشده و مصرف واقعی همچنان باقی خواهد ماند و صنعتی که زمانی امید نجات بنزین بود، در سایه خواهد ماند.
/ایسنا
