در حالی که رئیسجمهور برای نخستینبار بهصراحت از کسری بودجه عمیق، تورم ۵۰ درصدی و تعهدات بیپشتوانه دولتهای گذشته پرده برداشت، اعلام کرد دولت حتی یک پروژه جدید را نیز نمیتواند بپذیرد؛ چرا که ۷۰۰۰ همت پروژه نیمهتمام همچنان روی زمین مانده است. کارشناسان تنها مسیر عبور از بحران را «بودجهریزی عملیاتی» و «برخورد با مافیای اقتصادی» میدانند.
به گزارش پایگاه خبری اقتصاد جوان، پس از انتشار بخشنامه بودجه سال ۱۴۰۵ در ۲۴ آبان ۱۴۰۴ و آغاز تدوین بودجه دستگاهها، اکنون مشخص شده که دولت به دلیل کسری بودجه شدید ناچار به تغییر رویکرد جدی در برنامهریزی مالی کشور شده است.
در شرایطی که مدتها شایعاتی درباره کسری بودجه مطرح بود، دکتر مسعود پزشکیان ـ رئیسجمهور ـ امروز (۱۶ آذر ۱۴۰۴) در دیدار با دانشجویان، برای نخستینبار به صورت رسمی از کسری بودجه دولت، تورم ۵۰ درصدی و پیامدهای تصمیمات اشتباه سالهای گذشته سخن گفت و دولت، بانکها و مجلس را اصلیترین عوامل شکلگیری این بحران معرفی کرد.
پزشکیان توضیح داد:
«بودجهای که تاکنون نوشتهایم فقط دو درصد رشد دارد؛ در حالی که تورم ما ۳۰، ۴۰ یا ۵۰ درصد است. تا جایی که ممکن بوده هزینهها را کاهش دادیم اما رشد بودجه ناچیز است.»
طبق توضیحات رئیسجمهور، بخش بزرگی از تورم ناشی از تصویب پروژهها و قوانین جدید بدون تأمین منابع مالی بوده که دولت را ناچار به چاپ پول کرده است. او هشدار داد که این رفتار، فقرا و حقوقبگیران را قربانی کرده است:
«ما پول مشخص و محدود داریم، اما توقع زیاد نوشتهایم. وقتی پول نیست و توقعات را زیاد مینویسیم، ناچار پول چاپ میکنیم و تورم ایجاد میشود.»
۷۰۰۰ همت پروژه نیمهتمام؛ معادل هفت میلیون میلیارد تومان
پزشکیان درباره حجم تعهدات روی زمین مانده گفت:
«۷۰۰۰ همت، یعنی هفت میلیون میلیارد تومان پروژه کلنگخورده و نیمهتمام داریم. با این شرایط چرا باید پروژه جدید شروع کنیم؟ پروژه جدید را نمیپذیریم؛ نمیخواهیم وعده غلط بدهیم.»
او به دستگاهها دستور داده تنها پروژههایی را پیشنهاد دهند که امکان تکمیل آنها با منابع واقعی وجود داشته باشد:
«هر پروژهای را که میتوانیم تمام کنیم بگویید. اگر انجام ندادیم، ما را محاکمه کنید.»
تنها ۲ درصد افزایش منابع بودجه در برابر تورم ۳۰ تا ۵۰ درصدی
طبق اعلام رئیسجمهور، همه تلاشها برای افزایش منابع بودجه سال آینده نهایتاً افزایش دو درصدی را به همراه داشته که در برابر نرخ تورم، بسیار ناچیز است و فشار بودجهای را نشان میدهد.
هشدار اقتصاددانان: سال آینده روشن نیست
وحید شقاقی، اقتصاددان، تأکید کرد سال آینده از نظر تورم و بحرانهای اقتصادی شرایط امیدوارکنندهای ندارد. او گفت:
«مهمترین اقدام دولت، بودجهریزی عملیاتی است. بسیاری از دستگاهها مأموریتهای موازی دارند و بهرهوری پایین است. اگر بودجهریزی عملیاتی اجرا شود، بخشی از هدررفت منابع کنترل میشود.»
مافیای اقتصادی؛ مانع بزرگ اصلاح بودجه
یکی از مشکلات اساسی اقتصاد ایران، هدررفت عظیم منابع ارزی به دلیل فعالیت مافیاهای اقتصادی است. کارشناسان تأکید دارند دولت بدون برخورد با این گروههای قدرتمند نمیتواند کسری بودجه را جبران کند.
به گفته راغفر، اقتصاددان:
«نیازمند دولتی مقتدر هستیم که بتواند ۹۵ میلیارد دلار درآمد صادراتی کشور ـ که ۸۰ درصد آن متعلق به صادرکنندگان دولتی و شبهدولتی بوده ـ را به کشور بازگرداند. دولتی که نتواند این منابع را برگرداند، قادر به هیچ اصلاحی نیست.»
او با اشاره به لزوم شفافسازی ارزی گفت:
«فقط در ششماهه اول امسال بیش از سه میلیارد دلار ارز برای واردات خودرو پرداخت شده است، در حالی که سال گذشته نیز ۳.۵ میلیارد دلار هزینه شده بود. این نشان میدهد مافیای خودرو بسیار قدرتمند است.»
/ایسنا
