به گزارش اقتصادجوان زمستان سال 97 بود که اپل به تبعیت از تحریمهای آمریکا، به صورت گسترده، دسترسی به اپلیکیشن‌های ایرانی را در حوزههای مختلف مسدود کرد. در این میان، اپ‌های ایرانی که از امکان پرداخت درون‌برنامه‌ای استفاده می‌کردند، آسیب‌های بیشتری دید و اپ‌های زیادی از جمله اسنپ از این استور بین‌المللی اخراج شدند.
البته اخراج اپ‌های ایرانی از اپ استور، مختص سال 97 نیست و نخستین جرقه‌های اخراج از سال 95 زده شد. سال‌های 96 و 97، سال جدی‌تر شدن و عملیاتی‌تر‌شدن این اخراج‌ها بود. تا جایی که حتی با ترفندهای مختلفی که کسب‌وکارهای ایرانی به‌کار می‌بردند، باز هم اخراج می‌شدند.
نامه‌نگاری مدیرعامل اسنپ با مدیرعامل اپل
کسب‌وکارهای ایرانی برای رفع مشکل اخراج از اپ استور اقدامات مختلفی داشتند. طی یکی از این اقدامات، مدیرعامل اسنپ به تیم کوک، مدیرعامل اپل نامه نوشت و ضمن برشمردن مشکلاتی که این قطع دسترسی برای کاربران و خود اپ‌های ایرانی ایجاد کرده است، از او خواست که در تحریم اپ‌های ایرانی تجدیدنظر کند.
البته الان مشخص نیست که بازگشت اسنپ به اپ استور نتیجه آن نامه‌نگاری‌هاست یا اینکه اسنپ با استفاده از فرایند دیگری در این فروشگاه ios حاضر شده است.
اسنپ قبلا هم پس از اخراج به اپ استور برگشت اما چگونه؟
در سال 98، اسنپ برای دورزدن تحریمهای اپل، اپلیکیشن خود را به‌عنوان یک اپلیکیشن رادیویی به نام RadickRadio، در دسته‌بندی سرگرمی اپ استور ثبت کرده بود. با نصب و بازکردن آن اپلیکیشن با آی‌پی ایران، همان اپلیکیشن اسنپ باز می‌شد و امکان استفاده از خدمات آن برای کاربران iOS مهیا بود.
آن زمان خود اسنپ نیز این اقدام را طی پیامی به کاربران ios خود اطلاع داد. اما با گذشت زمانی اندک، این حضور مخفیانه برملا شد و وب‌سایت (verge) که یکی از وب‌سایت‌های معتبر آمریکا در زمینه فناوری است، خبر داد که اپلیکیشن اسنپ از روی اپ استور حذف شد. این وب‌سایت توضیح داد که برخی کاربران آیفون متوجه موضوع مشکوکی در مورد اپلیکیشنی به‌نام RadickRadio شدند. اپلیکیشینی که نوعی سرویس رادیو به نظر می‌رسید اما وقتی کاربرانی با آی‌پی ایران آن را باز می‌کردند، اپ اسنپ باز می‌شد. این گزارش به دست اپل رسید و اپلیکیشن اسنپ را پاک کرد. در نهایت نه اسنپ و نه اپل در این زمینه توضیحی ندادند.
البته فقط اسنپ دست به دامن چنین ترفندی و تغییر ظاهر برای حضور در اپ استور نزده بود. بلکه کسب‌وکارهای ایرانی زیادی با استفاده از این روش روی استور اپل حضور داشتند. این اقدام اسنپ حساسیت این فروشگاه را به اپ‌های ایران افزایش داد. نهایتا بسیاری از اپ‌های ایرانی از این فروشگاه اخراج شدند تا آتش تحریم‌ها دامن اکوسیستم استارتاپی را هم گرفته باشد.
طی سال‌های 1395 و 96، اپل به دنبال تحریمهای ایالات متحده علیه ایران، اپلیکیشن‌های ایرانی را از فروشگاه خود یعنی اپ استور اخراج کرد و مشکلات متعددی را برای کابران ایرانی اپل به وجود آمد. اما حالا پس از گذشت 5 سال اپلیکیشن اسنپ به اپ استور بازگشته است.
در همان سال شرکت اپل در پیامی به توسعهدهندگان ایرانی که تحت تاثیر این اقدام اپل قرار گرفته بودند، به وضوح اعلام کرد که طبق قوانین و ضوابط این پلتفرم، به کشورهای تحت تحریم سرویسی داده نمی‌شود.
بازگشت اسنپ به اپ استور اگر در مسیر قانونی و با موافقت اپل صورت گرفته باشد، می‌تواند نویدی برای توسعهدهندگان اپلیکیشن‌های ایرانی باشد که پس از چند سال می‌توانند به فروشگاه‌های جهانی نرم‌افزار بازگردند.
تاریخچه حذف اپ‌های ایرانی از اپ‌استور و گوگل‌پلی
موضع اپل در مواجه با حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از فروشگاه نرم‌افزار خود از همان سال 1395 مشخص شد. چرا که تمامی اپلیکیشن‌های که توسعه‌دهنده ایرانی داشتند، به سرعت از اپ استور حذف شدند.
اما زنجیره حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از گوگل پلی با اپلیکیشن «روبیکا» شروع شد و سپس به «ذره بین»، «آپارات»، «فیلیمو»، «بلد»، «طاقچه» و در نهایت به «شیپور» رسید.
در سال 1400، اپلیکیشن روبیکا به دلیل نقض قوانین حریم شخصی کاربران، ابتدا از مارکت‌های آنلاین ایرانی حذف شد. پس از آن نیز گوگل پلی اقدام به حذف این اپلیکیشن کرد.
پس حذف روبیکا و پیرو ایجاد صفحات جعلی کاربران در این پلتفرم موجب شد تا موتور جستجوی ذره‌بین نیز ظاهراً به دلایلی مشابه (الگوبرداری از گوگل) از روی این بستر حذف شود. اما ماجرای حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از گوگل پلی به تخلف آن‌ها ختم نمی‌شود.
سال گذشته گوگل پلی به توسعهدهندگان اپلیکیشن‌هایی مانند فیلیمو اعلام کرد که به دلیل قوانین تحریم ایران ناچار به حذف این اپلیکیشن از پلی استور است. این اقدام نیز به علت رعایت بند پنج ماده ۱۶ قوانین توسعهدهندگان اپلیکیشن است.
ماجرا از این قرار است که محصولاتی که روی گوگل پلی قرار می‌گیرند ممکن است مشمول قوانین صادرات، تحریم و مقررات ایالات متحده و دیگر حوزههای قضایی باشند. از جمله مقررات صادرات وزارت بازرگانی ایالات متحده، تحریمهای اقتصادی وزارت خزانه‌داری ایالات متحده و مقررات ITAR (ترافیک بین‌المللی) که توسط وزارت امور خارجه ایالات متحده وضع شده است.
